Steeds vaker crisis in ziekenhuizen, voorbereiding is noodzakelijk

Gepubliceerd op: 14-02-2023

Gewelds- en klimaatrisicio’s nemen toe en ICT-storingen komen steeds vaker voor. Bij ziekenhuizen breekt er steeds vaker een crisis uit en de zorg ontdekt dat een goede voorbereiding en een “waterdicht” crisiscommunicatieplan noodzakelijk is. Ook scenario’s die zeldzaam zijn, moet over nagedacht worden, schrijft Wilburt Zuil n.a.v. het onderzoek van Dennis Barten, SEH-arts in VieCuri. Want wat als het wél gebeurt? Hoe hou je het ziekenhuis dan veilig en hoe betrek je je personeel?

Niet alleen is er kans op crisis bij ziekenhuizen. Bij ieder bedrijf kan er een crisis ontstaan. Ben jij voorbereid? Wij helpen je graag voorbereiden op een crisis, zodat je niet voor verrassingen komt te staan. Krijg grip op een eventuele crisis en leer hoe je deze succesvol aanpakt zodat je er sterker uitkomt! Je kunt via deze link een persoonlijk gesprek met ons aanvragen.

Lees nu het artikel van Zorgvisie hieronder.

13 feb 2023

Wilbert Zuil

Redacteur Skipr, Zorgvisie en Qruxx

De zorg bereidt zich vooral voor op externe crises, maar interne incidenten komen misschien wel vaker voor en lijken ook toe te nemen. Dat blijkt uit onderzoek van Dennis Barten, SEH-arts in VieCuri in Venlo. Hij pleit ervoordat zorginstellingen plannen maken en zich voorbereiden op actuele dreigingen.

Barten deed met andere wetenschappers onderzoek naar interne incidenten bij ziekenhuizen waarbij ten minste een afdeling dicht moest door een plotseling onverwachte gebeurtenis. Hij vertelde daarover tijdenshet Zorgvisie-congres Crisismanagement in de Zorg afgelopen donderdag.

Meer verschillende oorzaken

Uit een analyse van nieuwsberichten tussen 2000 en 2020 bleek dat niet alleen het aantal crises toeneemt,maar dat er ook steeds meer verschillende oorzaken zijn. Zo zijn er de bekende risico’s als ict-problemen, branden en een stroomstoring. Vooral ict-storingen nemen vaker toe en de impact wordt groter. Uit vervolgonderzoek blijkt ook dat bijvoorbeeld gewelds- en klimaatrisico’s toenemen. Dit zijn incidenten en rampen die extern plaatsvinden, maar ook impact hebben op de interne organisatie van het ziekenhuis.

De SEH-arts heeft het zelf meegemaakt bij het ziekenhuis van Venlo. In de zomer van 2021 steeg het water van de naastgelegen Maas tot het hoogste niveau ooit en daardoor dreigde het ziekenhuis onder water te lopen. De patiënten in het ziekenhuis konden in korte tijd worden geëvacueerd, onder meer doordat de samenwerking tussen verschillende partijen tijdens de coronapandemie erg gestroomlijnd ging. Ook andere zorgorganisaties hadden last van het hoge water, zoals ouderenzorgorganisatie Sevagram waarvan locaties onder water kwamen te staan.

Relschoppers 

Tijdens de coronapandemie werden opeens ook zorgorganisaties doelwit van relschoppers. Zo werd Medisch Spectrum Twente begin 2021 doelwit van relschoppers die eerder al in het centrum van Enschede hadden huisgehouden. ‘Dat had je een paar jaar geleden voor onmogelijk gehouden’, zegt Barten. In hetzelfde jaar blies een man zich op voor de ingang van een ziekenhuis in het Britse Liverpool. De chauffeur van de taxi waarmeede man naar het ziekenhuis kwam, wist een ramp te voorkomen door de terrorist op te sluiten in de taxi.

De arts benadrukt het getal 16 procent. “Dat is het risico dat elk ziekenhuis jaarlijks loopt om een incident mee te maken waardoor een afdeling moet worden gesloten.” Uit het onderzoek blijkt dat dit percentage in de loop van de jaren is toegenomen. “De zorg is complexer geworden. We zijn meer afhankelijk van IT­ systemen en ook demaatschappij verandert waardoor de risico’s van buiten toenemen en de laatste jaren zijn er meer klimaatextremen.”

Voorbereiding

Wat moet het ziekenhuis dan doen? “Kritieke systemen staan vaak in de kelder”, merkt Barten op. “Denk er eens aan om je noodstroom wat hoger te leggen.” En denk aan vluchtwegen, adviseert hij. In de jaren negentig toen het Venlose ziekenhuis van VieCuri daadwerkelijk onder water kwam te staan, bleken vluchtwegen te zijn ondergelopen toen het ziekenhuis wilde evacueren. Amfibische voertuigen moesten eraan te pas komen om patiënten te evacueren.

‘Dit soort scenario’s moet je een keer overdenken, ook als ze zeldzaam zijn. Bijvoorbeeld het risico op terrorisme is niet levensgroot. Maar stel je voor dat in Amsterdam een aanslag plaatsvindt. Hoe houd je je ziekenhuis dan veilig, want zorgmedewerkers zijn ook bezig om slachtoffers te ontvangen. Je kunt niet alles doordenken, maar op de belangrijkste scenario’s moet je voorbereid zijn. In de praktijk is het ook vaak improviseren, maar het is goed om het een keer voorbij te laten komen.’

Betrek zorgpersoneel

Betrek daar ook de artsen en verpleegkundigen bij, benadrukt Barten. Vaak wordt crisismanagement gezien als iets waar crisiscoördinatoren en bestuurders zich mee bezig moeten houden. ‘Maar ik denk dat het ookeen taak is van zorgmedewerkers om te weten wat je moet doen. Vaak wordt wel geoefend wat te doen bij bijvoorbeeld een brand, maar wat betekent het bijvoorbeeld voor het personeel als je een ict-storing hebt? Dan moet je met papier gaan werken, maar waar vind je dat überhaupt en waar loop je dan tegen aan?. Dat wordt nog te weinig geoefend.’

https://www.zorgvisie.nl/steeds-vaker-crises-binnen-het-ziekenhuis/